Podatek PCC od pożyczki – sprawdź, kto płaci, ile wynosi i jakie są wyjątki

PCC od pożyczki

Podatek od czynności cywilnoprawnych jest często nazywany podatkiem od wzbogacenia. Obowiązek fiskalny pojawia się w momencie otrzymania spadku, darowizny lub zakupu przedmiotu o dużej wartości. Dlaczego więc należy płacić również PCC od umowy pożyczki? Otóż w świetle prawa pożyczka od osoby fizycznej jest traktowana podobnie jak darowizna. Jest to dobrowolne przekazanie środków pieniężnych drugiej osobie na dowolny cel pod warunkiem późniejszego zwrotu pożyczonej kwoty w ustalonym terminie. Mimo podobieństwa PCC od pożyczki naliczany jest w inny sposób, dlatego warto zapoznać się szerzej z tym tematem, aby wiedzieć, kiedy należy go zapłacić.

Kto płaci podatek od pożyczki?

Podobnie jak w przypadku innych podatków i opłat, istotne jest, aby już na początku ustalić, kto powinien zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych. Pożyczka, podobnie jak darowizna, traktowana jest jako dodatkowa kwota, która powoduje wzbogacenie się pożyczkobiorcy. Dzięki otrzymanym pieniądzom może on uregulować swoje zobowiązania lub przeznaczyć te pieniądze na dowolnie wybrany cel. Dlatego też to pożyczkobiorca jest zobowiązany do zapłacenia PCC od umowy pożyczki. Dotyczy to prawie wszystkich pożyczek od osób fizycznych, o czym warto pamiętać.

Pożyczkobiorca powinien złożyć we właściwym urzędzie skarbowym wypełnioną deklarację PCC-3 oraz uiścić należny podatek w wysokości zależnej od wielkości pożyczki. Jako podstawę opodatkowania przyjmuje się kwotę zapisaną w umowie. Na zgłoszenie pożyczki do US pożyczkobiorca ma 14 dni. Warto pamiętać o tym, że umowa pożyczki może być zawarta zarówno ustnie, jak i pisemnie, co wynika bezpośrednio z Kodeksu cywilnego. Czas na uregulowanie należnego podatku może więc upływać, nawet jeśli obie strony nie sporządziły umowy na piśmie, a jedynie ustnie ustaliły warunki pożyczki. Dlatego też pożyczkobiorca powinien możliwie jak najszybciej zgłosić się do urzędu, aby nie minął wyznaczony termin. 

Zainteresuje Cię: Kredyt a pożyczka - jakie są różnice?

Ile wynosi PCC od pożyczki?

Podatek od czynności cywilnoprawnych do niedawna miał stałą stawkę i w większości przypadków wynosi 2% od kwoty przedmiotu lub prawa własności. Kilka lat temu zostały wprowadzone zmiany i podatek od pożyczki obecnie ma obniżoną stawkę. Od 1 stycznia 2019 roku PCC od pożyczki wynosi 0,5%, co jest znaczącą niższą stawką, niż miało to miejsce dotychczas. Zmiana w prawie podatkowym wynika między innymi z podstawowej różnicy między darowizną i pożyczką. Otrzymana kwota w formie darowizny jest bezzwrotna, natomiast pożyczka powinna być w określonym terminie zwrócona osobie, która zdecydowała się na przekazanie pieniędzy. Nie jest więc to wzbogacenie, a jedynie chwilowy zastrzyk gotówki.

Jako podstawę do obliczenia należnej kwoty z tytułu PCC od pożyczki przyjmuje się zapis widniejący w umowie. Jak obliczyć podatek od pożyczki? W tym celu można skorzystać z kalkulatora, aby mieć pewność, że otrzymany wynik będzie poprawny. Przykładowo, jeśli kwota pożyczki wynosiła zgodnie z umową 5000 zł, to należny podatek wynosi:

5000 zł × 0,5% = 5000 zł × 0,005 = 25 zł

Zgodnie z obliczeniami każda osoba fizyczna, która otrzymała 5000 zł pożyczki, powinna zapłacić PCC od pożyczki w wysokości 25 zł we właściwym urzędzie skarbowym dla pożyczkobiorcy. Może zdarzyć się również tak, że w umowie nie będzie wskazanej kwoty pożyczki. Wówczas pożyczkobiorca powinien opłacać podatek od pożyczki od każdej transzy wsparcia finansowego, którą otrzyma. Podstawą opodatkowania jest wówczas kwota, która została przelana na jego konto bankowe lub przekazana gotówką.

Zobacz też: Darmowa pożyczka - co warto o niej wiedzieć?

Kiedy nie trzeba płacić PCC od pożyczki?

Okazuje się, że nie każdy jest zobligowany do płacenia podatku od czynności cywilnoprawnych po zawarciu umowy pożyczki. Poza pożyczkami bankowymi jest jeszcze kilka sytuacji, gdy kredytobiorca nie musi płacić tego podatku. Zwolnienie z PCC od pożyczki zależy m.in. od tego, z kim została zawarta umowa oraz od kwoty pożyczki. Całkowite zwolnienie z podatku od pożyczki następuje w dwóch przypadkach:

• kiedy umowa pożyczki zawarta jest między członkami rodziny, którzy należą do grupy 0,
• gdy kwota pożyczki nie przekracza 1000 zł.

Oznacza to, że pożyczka na kwotę niższą niż 1000 zł nie nakłada na kredytobiorcę obowiązku podatkowego. Jeśli kwota pożyczki jest wyższa, wówczas całkowite zwolnienie jest możliwe, gdy strony umowy należą do zerowej grupy podatkowej. Pożyczka od członków bliskiej rodziny jest więc zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych, jednak tylko w określonych przypadkach.

Opodatkowanie pożyczki od rodziny

Podobnie jak przy darowiźnie, także i tu obowiązuje maksymalna kwota pożyczki, którą można udzielić osobom z pozostałych grup podatkowych. Jeśli w ciągu ostatnich pięciu lat została zawarta więcej niż jedna umowa pożyczki między tymi samymi osobami, to pożyczone kwoty sumują się i łącznie nie mogą przekroczyć kwoty przypisanej do danej grupy podatkowej. Aktualnie kwoty te kształtują się następująco:

• 0 grupa podatkowa: małżonek, dzieci, rodzice, rodzeństwo, dziadkowie, pradziadkowie, wnuki, prawnuki, pasierb, macocha oraz ojczym – brak limitu,
• I grupa podatkowa: teściowie, synowa, zięć – 9637 zł,
• II grupa podatkowa: członkowie dalszej rodziny, np. ciocie i wujkowie – 7276 zł,
• III grupa podatkowa: najdalsi członkowie rodziny i osoby niespokrewnione – 4902 zł.

Niezależnie od przynależności do grupy podatkowej, pożyczka objęta zwolnieniem z podatku od czynności cywilnoprawnych powinna zostać zgłoszona do urzędu skarbowego. Należy o tym pamiętać w szczególności w przypadku pożyczek w ramach zerowej grupy podatkowej, w której następuje całkowite zwolnienie z PCC od pożyczki. Mimo że nie powstała należność podatkowa, pożyczkobiorca powinien powiadomić urząd skarbowy o otrzymaniu pożyczki wraz z dokumentem potwierdzającym, np. umową pisemną.

Prawo podatkowe wyraźnie rozróżnia pożyczkę bankową od pożyczki od osoby fizycznej. W przypadku tej drugiej przy zawarciu umowy pojawia się obowiązek podatkowy. Pożyczkobiorca ma obowiązek uiścić odpowiednią kwotę PCC od pożyczki do urzędu skarbowego w ciągu 14 dni od daty zawarcia umowy. Wyjątkiem jest pożyczka w bliskiej rodzinie, gdzie może nastąpić całkowite lub częściowe zwolnienie z podatku. Należy przy tym pamiętać, że każda pożyczka powyżej 1000 zł powinna być zgłoszona do urzędu skarbowego, nawet jeśli jest ustawowo zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych.

Przeczytaj też: Pożyczka prywatna - co to? Na co uważać?